Εργονομία, ποιότητα κατασκευής και ρύθμιση φρένων Lever Drag
Όπως αναφέραμε στην προηγούμενη ενότητα (καλάμι το πώς και τα γιατί) ο άνθρωπος κατάλαβε γρήγορα ότι ψαρεύοντας με μια προέκταση με την μορφή βέργας μπορούσε να φέρει πιο εύκολα τα ψάρια κοντά του. Στην πορεία όμως προέκυψε άλλο ένα πρόβλημα, η «κλωστή» που ένωνε το καλάμι με το αγκίστρι έπρεπε κάπου να τυλιχτεί κατά την ανάκτηση του ψαριού και δεύτερον έπρεπε εκεί που θα αποθηκευόταν να ήταν σε ετοιμότητα να απελευθερωθεί.
Έτσι στην αρχή δανειζόμενος το σχήμα του τροχού μπορούσε να τυλίξει την κλωστή σε ένα κυλινδρικό αντικείμενο ώστε να μπορεί την επόμενη φορά να την ξετυλίξει χωρίς να μπερδεύεται. Με την πρόοδο της τεχνολογίας το απλό κυκλικό αντικείμενο έγινε μια ρόδα με μηχανικά μέρη που μπορεί να φέρει το αλίευμα κινώντας κυκλικά μια χειρολαβή όπου συνδέεται μηχανικά μέσω γραναζιών με τη ρόδα περιέλιξης (μπομπίνα). Αναλόγως των τεχνικών που χρησιμοποιούμε υπάρχουν και οι κατάλληλοι μηχανισμοί.
Ας δούμε τώρα κάποια γενικά χαρακτηριστικά τους :
1) Η αναλογία περιστροφής, η οποία μετρά πόσες περιστροφές πραγματοποιεί η μπομπίνα σε μια πλήρη περιστροφή της χειρολαβής, για παράδειγμα εάν αναγράφονται οι αριθμοί 5:1 σημαίνει ότι σε μια ολοκληρωμένη στροφή της χειρολαβής η μπομπίνα θα κάνει 5 ολόκληρες στροφές. Το χαρακτηριστικό αυτό έχει μεγάλη σημασία ειδικά σε τεχνικές που προσπαθούμε να δώσουμε κίνηση σε ένα τεχνητό ομοίωμα χρησιμοποιώντας ταυτόχρονα μηχανισμό και καλάμι όπως εκείνες του jigging είτε το mechanical είτε του slow pitch.
2) Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό που θα πρέπει να προσέξουμε κατά την αγορά ενός μηχανισμού είναι το βάρος του. Ένας βαρύς μηχανισμός θα μας κουράσει πολύ πιο εύκολα από έναν ελαφρύτερο, ειδικά αν επιχειρούμε να ψαρέψουμε με τεχνικές vertical (ζόκα, tenya, inchikou, jigging κτλ.). Οι καλοί μηχανισμοί της αγοράς είναι κατασκευασμένοι από πολύ ανθεκτικά μέταλλα αλλά συνάμα και με πολύ μικρό ειδικό βάρος.
3) Προχωράμε σε ένα τρίτο αλλά καθοριστικής σημασίας χαρακτηριστικό ενός μηχανισμού αλλά και αυτό που θα παίξει καθοριστική σημασία στην επιτυχή ανάκτηση του αλιεύματος και δεν είναι άλλο από τον μηχανισμό αντίστασης του μηχανισμού δηλαδή τα φρένα του. Το σύστημα είναι μια επινόηση η οποία θα συμβάλει καθοριστικά:
α) Στο να μη φέρουμε τον εξοπλισμό στα όρια του πχ. όρια θραύσης νήματος και παράμαλλου αλλά και όρια ευλυγισίας καλαμιού
β) Στο να κουράσει το ψάρι πιο εύκολα μιας και ασκείται μόνιμα, παράλληλα με την παραβολή του καλαμιού μια μόνιμη αντίσταση.
Τα φρένα θα ενεργοποιηθούν κατά την ανάκτηση και θα απενεργοποιηθούν κατά την απελευθέρωση του δολώματος. Τα φρένα μπορούν να ρυθμιστούν με δυο μηχανικούς τρόπους το αστέρι (star drag) και το μοχλό (level drag). Η βασική διαφορά τους είναι ότι με τη ρύθμιση των φρένων με αστεροειδή ροδέλα η πίεση ασκείται επάνω στο κεντρικό γρανάζι και μόνο και επίσης δεν μπορείς να προ-ρυθμίσεις την δύναμη αυτή. Αντίθετα με το σύστημα του lever drag έχουμε πίεση επάνω σε όλη την μπομπίνα και μπορούμε να προ-ρυθμίσουμε την πίεση αυτή και να γνωρίζουμε περίπου στα πόσα κιλά ασκείται. Ο λεβιές αυτός έχει συνήθως 2 θέσεις μια που ονομάζεται strike δηλαδή εκεί που τα φρένα έχουν επιλεγεί ώστε να καρφώσεις το αλίευμα αλλά και την θέση Full που είναι ένα κλικ μπροστά και εκεί εφαρμόζεται η μέγιστη πίεση των φρένων. Παρεμπιπτόντως πολλά ψάρια έχουν χαθεί από την λάθος ρύθμιση των φρένων είτε επειδή ήταν Free και δε κατάφεραν να καρφώσει το ψάρι, είτε επειδή ήταν Full ο εξοπλισμός ήρθε στα όρια θραύσης με δυσάρεστα αποτελέσματα.
Οι σύγχρονοι μηχανισμοί ψαρέματος είναι στιβαρές κατασκευές αποτελούμενοι όπως είπαμε από ανθεκτικά υλικά τα οποία είναι σχεδιασμένα ώστε να χαρίσουν δυνατές συγκινήσεις στο φίλο ψαρά, εντούτοις αυτό που θα παίξει σημαντικό ρολό στην αντοχή ενός μηχανισμού είναι η συντήρηση του. ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ μηχανισμός περιστρεφόμενου τυμπάνου αδιάβροχος με την έννοια ότι θα τον βουτήξουμε μέσα στο νερό και θα συνεχίσει να δουλεύει ακάθεκτος.
Αυτό γιατί το αλάτι, μεταφερόμενο από το νερό θα εισχωρήσει στα εσωτερικά εξαρτήματα και θα προξενήσει γρήγορα ζημία. Ενδεικτικό των παραπάνω είναι ο ασυνήθιστος θόρυβος που ακούμε να κάνει ένας μηχανισμός όταν μαζεύουμε ή απελευθερώνουμε νήμα και ειδικά εάν ένα μηχανάκι είναι ταλαιπωρημένο (δηλαδή έχει στο ενεργητικό του πολλά ψαρέματα σε μικρό χρονικό διάστημα). Για να διατηρήσουμε το μηχανάκι ετοιμοπόλεμο και έτοιμο να ανταποκριθεί σε κάθε μας μάχη με το ψάρι πρέπει να φροντίζουμε να του κάνουμε service σε εξειδικευμένο τεχνικό, ο οποίος θα ελέγξει την κατάσταση λίπανσης, το επίπεδο φθοράς κάποιων μηχανικών μερών αλλά και την ολισθηρότητα των δίσκων των φρένων. Εμείς σαν Τεχνοβυθομετρική δοκιμάσαμε και προτείνουμε στους φίλους πελάτες, τους εξελιγμένους μηχανισμούς της Maxel και συγκεκριμένα το μοντέλο Transformer F30CH, όπου ψαρεύουμε και εμείς με μεγάλες επιτυχίες.